Klap in het donker: persoonlijke tocht door de Amsterdamse onderwereld

Plus

‘Uiteindelijk kwam ik net als nu aan bij de plek waar Hillis stil had gestaan. Ik zag onmiddellijk dat ik goed zat, want op de parkeerplaats lag nog al het glas dat door de schietpartij uit de auto was geslagen. Op zich al fascinerend dat de politie, noch de forensische specialisten, noch stadsreiniging het noodzakelijk achten om zulke sporen op te ruimen. Plaatsen delict worden weliswaar vrijgegeven, maar het wordt nooit hélemaal opgeruimd. Dit is dus de plek waar mensen hun hond uitlaten, waar verliefde stelletjes zoenen, waar je drugsdeals sluit. Hier wordt geleefd. Men loopt hier langs. Maar als je niet oplet zit er een splinter van de Mitsubishi Pajero van Stanley Hillis aan je schoenzool.’

Laatste blik

Amsterdammer Michiel Romeyn (bekend van Jiskefet) laat het glas op de plaats delict in de Fizeaustraat in Amsterdam-Oost door zijn handen rollen. Hij beeldt zich in dat dit de scherven waren die ooit het glas vormden waardoor onderwereldbaas “De Ouwe” zijn laatste blik op het leven wierp. ‘Glas waardoor de moordenaar in de ogen van Hillis keek, op het moment dat hij hem doodschoot. Die ene blik van verstandhouding, voordat de kogels het contact verbrijzelden.’

Levenslange fascinatie

Het zijn dit soort literaire zinnen vol beeldspraak die Een klap in het donker zeer de moeite waard maken. Het boek, opgetekend door misdaadjournalist Martijn Haas (o.a. het boek De Kouwe Ouwe), baant zich een brede, duistere weg door de krochten van de Amsterdamse onderwereld. Gebaseerd op feitelijk en historisch materiaal, met een uniek oog voor detail, beschrijft Romeyn hoe hij als acteur vaak werd gevraagd om proleten of criminelen te spelen. Hij besloot zich te gaan verdiepen en werd gaandeweg steeds verder meegezogen in een levenslange fascinatie voor misdaad.

Rouwstoet

Voor Jiskefet-opnamen in Holysloot gebruikt de crew een grijze rouwauto, die volgens de chauffeur ook gebruikt werd bij de begrafenis van de in 2000 geliquideerde topcrimineel Sam Klepper. Hij vertelt dat de Hells Angels – die de rouwstoet begeleiden – de ruimte onder de kist helemaal vol hadden geladen met wapens. Michiel Romeyn zegt zich die dag nog goed te herinneren en schrijft dat het waarschijnlijk de eerste keer was dat hij direct na een liquidatie naar een plaats delict ging om foto’s te maken. Op het Gelderlandplein, waar Klepper zijn laatste adem uitblies.

Oboema en de Hells Angels

De Hells Angels komen nog een keer voorbij, en wel tijdens de opening van het inmiddels ter ziele gegane café De Omval, op een steenworp afstand van het toenmalige clubhuis van de motorclub. Romeyn is die avond gevraagd om op te treden als het Jiskefet-typetje Oboema. Hij richt zich tot toenmalig burgemeester Schelto Patijn, die het steeds benauwder krijgt na grappen over Imca Marina en de motorclub naarmate de speech vordert. Uiteindelijk staat Oboema na zijn sketch in de coulissen oog in oog met vier breedgeschouderde Hells Angels, die – alsof het een filmscène betreft – nét binnenkomen als de toespraak afgelopen is en dus niets gehoord hebben.

Badkuip

Naast het bezoeken van de plaatsen delict waar criminelen Cor van Hout, Thomas van der Bijl en jurist Evert Hingst werden doodgeschoten, weet Romeyn zich ook sneaky naar binnen te babbelen in het huis waar vastgoedmagnaat Willem Endstra woonde én de woning van advocaat Bram Zeegers, kroongetuige in de zaak tegen Willem Holleeder. Zeegers kwam onder mysterieuze omstandigheden in zijn badkuip om het leven na een overdosis drank en MDMA.

Ook rechtszaken worden bezocht van onder meer de verdachten van de geliquideerde crimineel en vastgoedhandelaar Kees Houtman en misdaadverslaggever Peter R. de Vries.

Met een verfijnd gevoel voor detail, humor, omgeving en architectuur is Een klap in het donker een eigenzinnige, persoonlijke en meeslepende trip geworden door de Amsterdamse onderwereld.